Co się dzieje w tym pokoju? Efekt wykorzystano w "Harrym Potterze" i "Władcy Pierścieni"

To pomieszczenie o nietypowej budowie można dziś znaleźć m.in. w niektórych muzeach naukowych, w dziecięcych salach zabaw, a nawet na planach filmowych. Sekret pokoju polega na wykorzystaniu prostego zjawiska iluzji optycznej. Za twórcę tego, nietypowego pomieszczenia uznaje się Adelberta Amesa Juniora – amerykańskiego naukowca, specjalizującego się w tzw. widzeniu stereoskopowym, czyli obuocznej percepcji głębi i odległości widzenia.

Jak działa pokój Amesa?

Sekret pokoju tkwi w jego nietypowej budowie i perspektywie, jaką przyjmuje widz stojący poza pomieszczeniem. Dla osoby obserwującej pomieszczenie z zewnątrz pokój będzie mieć "normalną" formę. Obserwator – stojący w miejscu – zobaczy prostokątną przestrzeń, która na pierwszy rzut oka niczym się nie wyróżnia. Nietypowy układ ścian i podłogi – pomieszczenie ma formę trapezu – będzie widoczny dopiero w trakcie zmiany perspektywy.

W oryginalnym projekcie widz ogląda pokój przez niewielki otwór w ścianie, używając tylko jednego oka, co dodatkowo wzmacnia iluzję optyczną. Złudzenie można wzmocnić manipulując także oświetleniem pokoju lub wzorem na podłodze (najczęściej wykorzystuje się czarno-białą szachownicę). Jeszcze ciekawsze złudzenie można zaobserwować, gdy do pomieszczenia wchodzą kolejne osoby.

Z perspektywy widza wzrost obserwowanej osoby – lub przedmiotu – będzie się iluzorycznie "zmieniać" w zależności od tego, w którym miejscu pokoju dana osoba stoi. Złudzenie znika, gdy obserwatorowi umożliwi się wejście do pomieszczenia lub obserwację pokoju z kilku różnych perspektyw.

Gdzie ma zastosowanie efekt pokoju Amesa?

Nietypowa iluzja optyczna nie jest jedynie ciekawostką naukową. Właściwości projektu Amesa wykorzystano m.in. w kinematografii. Dzięki niezwykłemu układowi pomieszczenia można dość łatwo manipulować "wzrostem" postaci lub odległością pomiędzy grupą bohaterów znajdujących się w pokoju. Efekt pokoju Amesa wykorzystano m.in. w trylogii "Władca Pierścieni" Petera Jacksona, filmie "Charlie i fabryka czekolady" z 1971 roku i serii filmowej "Harry Potter". Pokoje Amesa można również znaleźć m.in. w muzeach iluzji, muzeach nauki i edukacyjnych salach zabaw dla dzieci.